Pracodawcy bardzo często mają wątpliwości, czy poddawać osoby fizyczne świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy profilaktycznym badaniom lekarskim. Odpowiedź na tak postawione pytanie zależy od wielu czynników.

Zgodnie z art. 304 § Kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy(o których mowa w art. 207 § 2 Kodeksu pracy) osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą. Wskazany przepis jest przez niektórych uznawany za podstawę obowiązku skierowania na profilaktyczne badania lekarskie również zleceniobiorców, jeżeli ci świadczą pracę w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Nie jest tak do końca, gdyż trudno uznać, że pojęcie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy zawiera w sobie sprawy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ale jednak dotyczące przygotowania zleceniobiorcy do wykonywania pracy.

Wykładnia przepisów staje się czytelna, gdy zwrócimy uwagę na brzmienie art. 3041 Kodeksu pracy, zgodnie z którym takie obowiązki jak na przykład poddanie się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosowanie się do wskazań lekarskich, ciążą również na osobach fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy (a więc również zleceniobiorcach) w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę, ale w zakresie określonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę. Zatem to pracodawca samodzielnie będzie decydował w praktyce czy skieruje zleceniobiorcę na profilaktyczne badania lekarskie, czy też nie.

Oczywistym jest jednak, że podejmując taką decyzję powinien przeanalizować rodzaj czynności powierzanych zleceniobiorcy, poziom zagrożeń zawodowych związanych z wykonywaną przez niego pracą. W przepadku pewnych prac uzyskanie informacji o braku przeciwwskazań lekarskich do wykonywania określonego rodzaju czynności wydaje się bowiem wręczy oczywistym faktem. Z tych względów pracodawcy, którzy chcą mieć w tej kwestii jasność, rozstrzygają kwestię obowiązków zleceniobiorcy związanych z poddaniem się przez nich profilaktycznym badaniom lekarskim w zawieranej umowie zlecenia.