Pracodawcy powinni pamiętać, że zgodnie z art. 282 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy wykroczeniem jest nieudzielanie wbrew obowiązkowi przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego. Popełnienie wskazanego wykroczenia jest zagrożone karą grzywny od 1000 do 30000 zł.

Wskazany przepis dotyczy wyłącznie nieudzielania urlopu wypoczynkowego, jednakże nie tylko urlopu wypoczynkowego, do którego prawo pracownika wynika z przepisów Kodeksu pracy. Przepisy odrębne przyznają bowiem określonym kategoriom pracowników prawo do dodatkowych urlopów wypoczynkowych, których nieudzielenie może stanowić również wykroczenie określone w art. 282 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy. Takim urlopem będzie na przykład urlop określony w art. 19 ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, który przyznaje osobom zaliczonym do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym.

Sankcje przewidziane w przywołanym przepisie nie obejmują natomiast naruszeń przepisów polegających na odmowie udzielenia innego rodzaju urlopu czy też zwolnień od pracy przewidzianych w przepisach prawa (na przykład zwolnienia „okolicznościowe”).

O istnieniu wykroczenia będzie można mówić przede wszystkim w przypadku nieudzielania pracownikowi urlopu wypoczynkowego zgodnie z art. 161 i 168 Kodeksu pracy. Art. 161 Kodeksu pracy stanowi, że pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo, przy czym na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części. W takim jednak przypadku, co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych. Udzielenie urlopu powinno nastąpić zgodnie z planem urlopów bądź też po porozumieniu z pracownikiem w przypadku, gdy u danego pracodawca nie tworzy się planu urlopów.

Urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym w sposób wskazany powyżej należy pracownikowi udzielić najpóźniej do końca września następnego roku kalendarzowego. Jednak nawet naruszenie przez pracodawcę wymienionych powyżej obowiązków nie uprawnia pracownika do samowolnego wykorzystania urlopu wypoczynkowego. Jak wynika bowiem z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2000 r. ”zawiadomienie pracodawcy o rozpoczęciu przez pracownika zaległego urlopu wypoczynkowego nie usprawiedliwia nieobecności w pracy. Naruszenie przez pracodawcę obowiązku udzielenia urlopu wypoczynkowego za danym rok do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego, nie uprawnia pracownika do rozpoczęcia po tym terminie urlopu bez zgody pracodawcy”.

Podkreślić należy, że wskazane powyżej reguły udzielania urlopów wypoczynkowych nie dotyczą części urlopu udzielanej „na żądanie” pracownika, który pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym. Urlop „na żądanie” obejmuje nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Wskazane reguły udzielania dotyczą więc pozostałej części urlopu wypoczynkowego przysługującego w danym roku kalendarzowym (w zależności od wymiaru urlopu przysługującego konkretnemu pracownikowi maksymalnie 16 bądź 22 dni urlopu wypoczynkowego).