Osoba wykonująca pracę zarobkową

Projekt ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych z dnia 2 sierpnia 2016 roku przewiduje m.in. wprowadzenie do ustawy z dnia 23 maja 1991 roku o związkach zawodowych (t.j. Dz. U. z 2015 roku, poz. 1881 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o związkach zawodowych, pojęcia osoby wykonującej pracę zarobkową. Zgodnie z projektem przez osobę wykonującą pracę zarobkową rozumieć należy pracownika w rozumieniu art. 2 Kodeksu pracy lub osobę świadczącą osobiście pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, z wyłączeniem stosunku służbowego funkcjonariuszy służb mundurowych i żołnierzy zawodowych, niezatrudniającą do tej pracy innych osób niezależnie od podstawy zatrudnienia.

Zakres podmiotowy pojęcia „osoba wykonująca pracę zarobkową” jest bardzo szeroki. Obejmuje przede wszystkim pracowników w rozumieniu art. 2 k.p., tj. osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Jego zakresem objęte są ponadto osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli świadczą one pracę osobiście i nie zatrudniają do jej wykonywania innych osób. Chodzi przede wszystkim o osoby świadczące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, m.in. umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowy o świadczenie usług, do której na podstawie art. 750 k.c. stosuje się przepisy o umowie zlecenia, świadczące zleconą pracę osobiście i nie zatrudniające do jej wykonania innych osób. Pojęcie osoby wykonującej pracę zarobkową nie obejmuje stosunku służbowego funkcjonariuszy służb mundurowych i żołnierzy zawodowych.

Pojęcie osoby wykonującej działalność gospodarczą

Obecnie art. 2 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych przyznaje pracownikom bez względu na podstawę stosunku pracy, członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej, jeżeli nie są pracodawcami.

Projekt z dnia 2 sierpnia 2016 roku przewiduje zmianę dyspozycji art. 2 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych. Zgodnie z jego planowanym brzmieniem prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych przysługiwać będzie osobom wykonującym pracę zarobkową. Tym samym nastąpi istotnie rozszerzenie zakresu podmiotów, którym przysługuje prawo koalicji. Obejmować ono będzie również osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracę, w szczególności osoby wykonujące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Dotychczas osoby te nie mogły tworzyć związków zawodowych i należeć do nich.

Osoby świadczące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych stanowią znaczną grupę wśród osób zatrudnionych. Rozszerzenie na nich prawa koalicji pozwoli im działać w związkach zawodowych i korzystać z uprawnień przyznanych ich członkom. Wydaje się jednak, iż rozszerzenie prawa koalicji na osoby świadczące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych skutkować będzie utrwaleniem zatrudnienia na podstawie tych umów.