Odprawa emerytalna jest świadczeniem, które niespodziewanie sprawia pracodawcom wiele problemów. Wynika to z tego, że nie jest to świadczenie periodyczne, które byłoby wypłacane regularnie. W praktyce wielu zakładów można przepracować w „kadrach” wiele lat i z taką odprawą się nie spotkać.

Dlatego warto podkreślić trzy przesłanki, których kumulatywne spełnienie warunkuje obowiązek wypłaty pracownikowi odprawy emerytalnej:

1) spełnienie przez pracownika warunków uprawniających do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury,

2) ustanie stosunku pracy, w wyniku które go następuje zmiana statusu pracownika na emeryta bądź rencistę,

3) związek pomiędzy ustaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę lub rentę.

Od przejścia na emeryturę/rentę z tytułu niezdolności do pracy należy odróżnić innego rodzaju świadczenia, które pełnią funkcję podobną do emerytury. Zwrócić należy bowiem uwagę, że nie uprawnia pracownika do odprawy rozwiązanie stosunku pracy, wraz z którym pracownik nabył prawo do świadczenia przedemerytalnego. Tak samo należy traktować sytuację, w której pracownik rozwiązuje stosunek pracy w związku z nabyciem prawa do renty rodzinnej.

Inną szczególną sytuacją, która został skomentowana w orzecznictwie, jest przejście pracownika na rentę z tytułu niezdolności do pracy, które jednak nie następuje nie w momencie ustania zatrudnienia, lecz po upływie nieprzerwanego okresu pobierania zasiłku chorobowego, gdy pracownik stał się niezdolny do pracy wskutek choroby stwierdzonej w czasie zatrudnienia i prowadzącej do przyznania mu renty. Tak samo należy oceniać uprawnienia pracownika, gdy w obecnym stanie prawnym przejście na rentę nastąpi po wyczerpaniu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. We wskazanych powyżej przypadkach pracownik nabędzie prawo do odprawy emerytalno-rentowej, pomimo braku zbieżności czasowej pomiędzy ustaniem stosunku pracy, a przejściem na rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Mówiąc o ustaniu stosunku pracy w kontekście nabycia przez pracownika prawa do odprawy emerytalnej należy zwrócić uwagę, że nie każdy tryb rozwiązania stosunku pracy da pracownikowi takie uprawnienie. Zgodnie z orzecznictwem SN (wyrok SN z dnia 16.11.2000r.) rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika z winy pracodawcy nie może być uznane za ustanie stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę. Tak samo, a więc jako wykluczające prawo pracownika do odprawy, należy traktować rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracodawcę, ale z winy pracownika. Tylko rozwiązania umowy o pracę na czas określony z upływem czasu, na który została zawarta, rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem, rozwiązanie umowy na mocy poro zumienia stron czy też rozwiązania umowy bez wypowiedzenia przez pracodawcę na podstawie art. 53 Kodeksu pracy, mogą pracownika uprawnić do otrzymania odprawy emerytalno – rentowej.