W pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę, że pracownik ma obowiązek w dalszym ciągu świadczyć pracę w okresie wypowiedzenia. Jednak nie zawsze strony stosunku pracy są tym zainteresowane. Zgodnie z art. 36² kodeksu pracy w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia. W okresie tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Wynagrodzenie to jest liczone w taki sam sposób jak wynagrodzenie urlopowe. Co ważne, pracownik nie musi wyrazić na to zgody, gdyż zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia stanowi jednostronną decyzję pracodawcy. Celem tego przepisu jest umożliwienie pracodawcy ochrony jego interesów zagrożonych przez niewłaściwe zachowanie pracownika zwalnianego z pracy za wypowiedzeniem.

„W okresie zwolnienia z obowiązku wykonywania pracy na pracowniku ciążą obowiązki wymienione w art. 100 § 2 pkt 4 i 5, spośród których szczególną uwagę należy zwrócić na obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy. Ponieważ pracodawca może w każdej chwili wydać pracownikowi polecenie powrotu do pracy w rozsądnym terminie (bez zbędnej zwłoki), to pracownik musi pozostawać w gotowości do jej podjęcia i musi umożliwić pracodawcy jego wydanie przez zachowanie komunikacji z nim. Z obowiązku dbałości pracownika o dobro zakładu pracy i z zasady należytego współdziałania stron w wykonaniu zobowiązania (art. 354 k.c. w zw. z art. 300 k.p.) wynika, że jeżeli pracownik nie przebywa w miejscu podanym pracodawcy jako miejsce zamieszkania lub stałego pobytu, to powinien przekazać pracodawcy informacje niezbędne do wezwania go do pracy. Obowiązek pracownika zachowania łączności z pracodawcą służy zaspokojeniu także jego innych uzasadnionych potrzeb, np. wyjaśnieniu wątpliwości związanych z zadaniami ostatnio wykonywanymi przez pracownika lub podjęcia wobec pracownika czynności związanych ze stosunkiem pracy (zob. wyrok SN z dnia 12 września 2008 r., I PK 25/08, OSNP 2010, nr 3-4, poz. 33, dotyczący złożenia przez pracodawcę oświadczenia o odstąpieniu od umowy o zakazie konkurencji).

Obowiązki wykonania polecenia powrotu do pracy i zachowania komunikacji z pracodawcą spoczywają na pracowniku z mocy ustawy, a ich naruszenie uzasadnia stosowanie przez pracodawcę sankcji przewidzianych w kodeksie. Niemniej celowe jest poinformowanie o nich pracownika przy udzielaniu zwolnienia z obowiązku wykonywania pracy, co ułatwia mu ich realizację, a pracodawcy udowodnienie wysokiego stopnia winy sprawcy w razie ich naruszenia.” (Jaśkowski Kazimierz, Maniewska Eliza, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy).

Ponadto w okresie wypowiedzenia pracownik powinien wykorzystać przysługujący mu urlop wypoczynkowy. Powinność ta obejmuje urlop zaległy, jeżeli taki występuje, oraz urlop bieżący, ale w wymiarze proporcjonalnym do przepracowanego w danym roku okresu. Jeżeli jednak pracodawca zamierza korzystać z pracy świadczonej przez pracownika do końca okresu wypowiedzenia, to jest zobowiązany do wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Jeżeli natomiast pracodawca zamierza zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy, to może najpierw udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego, a dopiero później zwolnić go od świadczenia pracy.

„Mimo że w okresie zwolnienia z obowiązku wykonywania pracy i w czasie urlopu wypoczynkowego pracownicy tak samo nie mają obowiązku wykonywania pracy i przysługuje im jednakowe wynagrodzenie, to jednak ich sytuacja prawna jest inna. Różnica dotyczy stabilności prawa do niewykonywania pracy. Pracodawca ma szerokie prawo pracodawcy do wydania polecenia powrotu do pracy w przypadku zwolnienia pracownika z obowiązku jej wykonywania (omówione wyżej), natomiast z urlopu pracownik może być odwołany tylko w ściśle określonych okolicznościach i ma prawo do zwrotu kosztów z tym związanych (art. 167).” (Jaśkowski Kazimierz, Maniewska Eliza, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy).

W okresie co najmniej dwutygodniowego wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę pracownik ma prawo skorzystać ze zwolnienia na poszukiwanie pracy (art. 37 kodeksu pracy). Jeżeli złoży do pracodawcy stosowny wniosek, to przysługują mu 2 dni robocze w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia oraz 3 dni robocze w trakcie trzymiesięcznego. Za te dni pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia.

Niezwłocznie po rozwiązaniu stosunku pracy pracodawca musi wydać pracownikowi świadectwo pracy, jeżeli nie zamierza nawiązać z nim kolejnego stosunku pracy w ciągu 7 dni od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy (art. 97 kodeksu pracy). Dodatkowo jest zobowiązany wypłacić pracownikowi należne świadczenia ze stosunku pracy, takie jak wynagrodzenie (w tym także premie, nagrody i dodatki) oraz ewentualną odprawę. Jeżeli pracownik nie wykorzystał urlopu wypoczynkowego w naturze, to przysługuje mu również ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Na zakończenie pracodawca powinien wyrejestrować pracownika z ubezpieczeń społecznych.