Niedawno w naszym porządku prawnym pojawiła się możliwość przeznaczania środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych na wspieranie pracowników w kosztach opieki nad dziećmi w żłobkach, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego. Nie spotkało się to jednak ze zbyt dużym zainteresowaniem ze strony pracodawców. Sytuacja ta z pewnością się zmieni, gdy świadczenia otrzymane przez pracownika w związku z pobytem dzieci osób uprawnionych do tych świadczeń w żłobkach lub klubach dziecięcych będą zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowych od osób fizycznych.
Sejm niedawno (23 września br.) rozpoczął pracę nad projektem ustawy o formach opieki nad dziećmi w wieku do 3 lat (zwaną potocznie ustawą „żłobkową”). Projekt określa zasady organizowania i funkcjonowania opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, warunki świadczonych usług, kwalifikacje osób sprawujących opiekę, zasady finansowania opieki, nadzór nad jakością sprawowanej opieki.
Projekt ustawy jest reakcją na systematyczne zmniejszanie się liczby żłobków i oddziałów żłobkowych, które na przestrzeni ostatnich lat doprowadziło do sytuacji, w której instytucjonalną opieką nad dziećmi jest objętych niecałe 2 % dzieci w wieku 0 – 3 lata. Zdaniem twórców projektu jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy są obowiązujące przepisy, które zaliczają żłobki do zakładów opieki zdrowotnej, wobec czego stawiane są im wymagania jak dla instytucji opieki zdrowotnej. Z kolei na indywidualną opiekunkę do dziecka stać nieliczne rodziny. W rezultacie ciężar obowiązków opiekuńczych spoczywa na rodzicach oraz ich krewnych, co ma znaczący wpływ na sytuację rodziców na rynku pracy. Dlatego zasadniczym celem nowej regulacji jest „tworzenie warunków dla rozwoju zróżnicowanych form opieki nad małymi dziećmi i poprawa standardów funkcjonowania placówek opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, wsparcie rodziców zarówno w planach prokreacyjnych, jak i w procesie wychowywania dzieci”, a zaproponowane rozwiązania służą umożliwienie rodzicom i opiekunom dzieci podjęcie aktywności zawodowej.
Rozwiązania zawarte w projekcie zainteresują z pewnością wielu pracodawców. Projekt poszerza bowiem zdecydowanie możliwość wspierania pracowników ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w kosztach opieki na dziećmi do lat 3. I tak w nowym brzmieniu art. 1 ust. 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych będzie stanowił, że Ustawa określa zasady tworzenia przez pracodawców zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, zwanego dalej „Funduszem”, i zasady gospodarowania środkami tego Funduszu, przeznaczonego na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z Funduszu, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego.”. Zgodnie z założeniami projektu zmodyfikowany zostanie również zakres pojęcia „działalność socjalna”, która obejmie usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.
Ustawa wprowadza również dwie niewątpliwe zachęty do wydatkowania środków ZFŚS właśnie na ten cel. Po pierwsze, w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych pojawi się zwolnienie z opodatkowania świadczeń otrzymanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, związanych z pobytem dzieci osób uprawnionych do tych świadczeń w żłobkach lub klubach dziecięcych. Drugim istotnym motywem będzie dodanie do ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych możliwości zwiększenia funduszu na każdą zatrudniona osobę przez pracodawców tworzących żłobek lub klub dziecięcy, bowiem zgodnie z projektem pracodawcy, którzy utworzyli zakładowy żłobek lub klub dziecięcy oraz przeznaczą na ten cel z odpisu podstawowego kwotę odpowiadającą 7,5 punktu procentowego tego odpisu mogą zwiększyć Fundusz na każdą zatrudnioną osobę o 7,5 % przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego pod warunkiem przeznaczenia całości tego zwiększenia na prowadzenie żłobka lub klubu dziecięcego.”.
