Wprowadzenie tego wyjątku jest zgodne ze stanowiskiem strony pracowników i strony pracodawców zawartym w Uchwale nr 9 strony pracowników i strony pracodawców Rady Dialogu Społecznego z dnia 7 kwietnia 2016 r. w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw.

Omawiany wyjątek będzie miał ogromne znacznie praktyczne. Jest on bowiem jedynym wyjątkiem, z którego można skorzystać bez względu na przedmiot umowy. Pozostałe wyjątki wymienione w art. 8d ustawy o minimalnym wynagrodzeniu odnoszą się bowiem do umów zlecenia i umów o świadczenie usług, o których mowa w art. 750 k.c., których przedmiot jest określony w przepisach ustawy o minimalnym wynagrodzeniu.

Czas i miejsce wykonania zlecenia, świadczenia usługi

W umowie zlecenie oraz w umowie o świadczenie usług, do której na podstawie art. 750 k.c. zastosowanie mają przepisy o umowie zlecenia, strony mogą wedle własnej woli określić termin i miejsce wykonania przedmiotu umowy. Strony mogą je ustalić wspólnie, ale także przyznać prawo wyboru miejsca i czasu wykonywania zlecenia, świadczenia usługi jednej ze stron umowy: zleceniodawcy/usługodawcy lub zleceniobiorcy/usługobiorcy. To odróżnia umowę zlecenia i umowę o świadczenie usług, do której ma zastosowanie art. 750 k.c., od umowy o pracę, w której miejsce i czas wykonywania pracy ustala pracodawca.

Wyjątek z art. 8d ust. 1 pkt 1 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu ma zastosowanie do umów, w których o miejscu i czasie jej wykonania decyduje wyłącznie przyjmujący zlecenie lub świadczący usługi. Nie ma on zastosowania do umów, w których z góry określono miejsce i czas ich wykonania, bądź prawo ich wyboru przyznano zleceniodawcy/usługodawcy. W praktyce oznacza to, iż spod działania tego wyjątku zostały wyłączone m.in. umowy o świadczenie usług ochroniarskich bądź porządkowych, przy których czas i miejsce wykonania umowy albo jest z góry określony w umowie, albo prawo jego wyboru zostało przyznane usługodawcy.

Wynagrodzenie prowizyjne

Kolejną przesłanką zastosowania wyłączenia z art. 8d ust. 1 pkt 1 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu jest ustalenie wyłącznie prowizyjnego systemu wynagradzania dla przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi.

Prowizyjny system wynagradzania polega na tym, iż wysokość wynagrodzenia uzależniona jest od osiągnięcia przez wykonawcę określonych celów lub też spełnienia innych dodatkowych kryteriów, np. osiągnięcia określonej wielkości sprzedaży w ustalonej jednostce czasu. Wynagrodzenie prowizyjne przysługuje jedynie wtedy, gdy zleceniobiorca lub usługobiorca osiągnie założone cele.

Ustawodawca wyraźnie zastrzegł, iż przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi ma przysługiwać wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne. Oznacza to, iż spod działania przepisu zostały wyłączone przypadki, gdy należne zleceniobiorcy lub usługobiorcy wynagrodzenie zostało określone stałą stawką lub jako wynagrodzenie mieszane, tj. obok stałej stawki wynagrodzenia zastrzeżono wynagrodzenie prowizyjne.

Kiedy będzie miał zastosowanie wyjątek z art. 8d ust. 1 pkt 1 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę?

Wyjątek z art. 8d ust. 1 pkt 1 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę będzie miał zastosowanie jedynie w przypadku, gdy umowa została sformułowana w taki sposób, iż oba wskazane w przepisie warunki zostały spełnione: wykonawcy zlecenia lub usługi zostało przyznane uprawnienie do ustalenia miejsca i czasu wykonania zlecenia lub usługi, a ponadto jego wynagrodzenie zostało ustalony w sposób prowizyjny. Przedmiotowy wyjątek należy interpretować bowiem ściśle. Nie może on mieć zastosowania, jeżeli umowa nie spełnia którejś z przesłanek określonych w analizowanym przepisie.

W praktyce z umowami sformułowanymi w sposób określony w art. 8d ust, 1 pkt 1 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę najczęściej spotykamy w przypadku umów zawartych z przedstawicielami wolnych zawodów (np. prawnikami), a także handlowcami.