Urlop ten rządzi się dość specyficznymi zasadami, które znacząco odbiegają od dotychczasowych przyzwyczajeń pracodawców. Na wstępie należy zaznaczać, że od 1 stycznia 2010 r. zarówno pracownica, jak i pracownik – ojciec wychowujący dziecko mają prawo wykorzystać dodatkowy urlop macierzyński. Urlop ten jest więc uprawnieniem, a nie tak jak podstawowy urlop macierzyński, obowiązkiem pracownika, a jego wykorzystanie ma charakter fakultatywny.

Wymiar nowego uprawnienia wyniesie w okresie przejściowym (w 2010 i 2011 r.) maksymalnie 2 tygodnie przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie oraz maksymalnie 3 tygodnie przy urodzeniu dwojga i więcej dzieci przy jednym porodzie. Pomimo że pracownik – ojciec wychowujący dziecko, tak jak pracownica, będzie mógł skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego to niedopuszczalna będzie sytuacja, w której rodzice korzystaliby równolegle z urlopów macierzyńskich w tym samym czasie. Taka sytuacja będzie natomiast dopuszczalna w przypadku połączenia korzystania przez pracownicę z urlopu macierzyńskiego z korzystaniem przez pracownika – ojca wychowującego dziecko z urlopu ojcowskiego. Pracownik – ojciec wychowujący dziecko będzie mógł bowiem wykorzystać dodatkowy urlop macierzyński tylko w dwóch sytuacjach:

Ustawodawca ograniczył możliwość wykorzystania dodatkowego urlopu macierzyńskiego kilkoma dość rygorystycznymi zasadami. Wykorzystanie tego urlopu będzie bowiem możliwe tylko bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Natomiast wskazany przez ustawodawcę wymiar takiego urlopu ma charakter maksymalny, zatem możliwe jest wykorzystanie tylko części maksymalnego wymiaru. Prawo ogranicza jednak uprawnienia pracownika tylko do jednorazowego wnioskowania o udzielenie takiego urlopu. Zatem niedopuszczalna będzie sytuacja, w które pracownik co tydzień pragnąłby przedłużać sobie dodatkowy urlop macierzyński. Określając we wniosku długość postulowanego urlopu pracownik również nie będzie miał pełnej swobody. Może bowiem wnioskować wyłącznie o udzielenie urlopu w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności, przy czym jeden tydzień zawsze będzie odpowiadał 7 dniom kalendarzowym. Istotne znaczenie z praktycznego punktu widzenia ma również sformalizowanie wymogów związanych z wyrażeniem przez pracownika woli skorzystania z dodatkowego urlopu. Udzielenie urlopu nastąpi bowiem w odpowiedzi na pisemny wniosek pracownicy lub pracownika – ojca wychowującego dziecko, który musi zostać złożony w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu.