Święto powinno być co do zasady dniem wolnym od pracy. Odzwierciedleniem tej zasady są przepisy ochronne działu VI Kodeksu pracy. W sytuacji świadczenia pracy w święto, ustawodawca zobowiązuje pracodawcę do stosownej rekompensaty. Kiedy więc praca w święto jest dozwolona?

Definicja święta

Za pracę w święto uważa się pracę wykonywaną między godziną 6.00 w tym dniu a godziną 6.00 w następnym dniu. Jeśli pracodawca zamierza odmiennie ukształtować godziny świąteczne, musi taki zapis umieścić w prawie wewnątrzzakładowym. Niewskazanie odrębnych godzin oznacza stosowanie
art. 151⁹ § 2 kodeksu pracy.

Jakie święta….

Dni świąteczne, które legislator uznał jako dni wolne od pracy, zostały spisane w ustawie z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy, znowelizowanej w 2010 r. (z mocą obowiązującą od 01 stycznia 2011r.). Wśród świąt należy wymienić: 1 stycznia - Nowy Rok, 6 stycznia - Święto Trzech Króli, pierwszy i drugi dzień Wielkiej Nocy, 1 maja - Święto Państwowe, 3 maja - Święto Narodowe Trzeciego Maja, pierwszy dzień Zielonych Świątek, dzień Bożego Ciała, 15 sierpnia - Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, 1 listopada - Wszystkich Świętych, 11 listopada - Narodowe Święto Niepodległości, 25 grudnia - pierwszy dzień Bożego Narodzenia, 26 grudnia - drugi dzień Bożego Narodzenia.

Bezwzględny zakaz pracy

Jak wynika z art. 151^9a kodeksu pracy w placówkach handlowych praca w święta nie może być wykonywana. Dotyczy to także sytuacji, w których święto przypada w niedzielę.

Zgodnie ze stanowiskiem Departamentu Prawa Pracy MPiPS (DPR-079-578/JS/MF/07) przy wykładni pojęcia "placówka handlowa" można posługiwać się posiłkowo Polską Klasyfikacją Działalności oraz wyjaśnieniami występującymi
w słownikach języka polskiego. Pojęcie "placówka handlowa" występujące w kodeksie pracy obejmuje wszelkie instytucje i zakłady, których główną działalnością jest działalność handlowa, zarówno hurtowa jak i detaliczna, a więc które kupują wyroby w celu ich sprzedaży (sklepy, stoiska, hurtownie, stragany, stacje paliw, składy węgla, składy materiałów budowlanych, domy towarowe, domy wysyłkowe, biura zbytu, także nowoczesne formy zbytu np. Internet).

Kiedy praca jest dopuszczalna?

Katalog okoliczności umożliwiających pracę w święto, podobnie jak i pracę
w niedzielę, został przez legislatora wskazany w art. 151¹⁰ kodeksu pracy. Są to: akcja ratownicza (ochrona życia lub zdrowia ludzkiego, ochrona mienia lub środowiska albo usunięcie awarii), praca w ruchu ciągłym, praca zmianowa, niezbędne remonty, transport i komunikacja, zakładowa straż pożarna i zakładowe służby ratownicze, pilnowanie mienia lub ochrona osób, rolnictwo i hodowla, wykonywanie prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w systemie pracy weekendowej.
Podana lista ma charakter zamknięty.

Praktycznie…

Mając na względzie powyższe uregulowania prawne należy podkreślić, iż jeżeli
w zakładzie pracy nie występuje żadna z powyższych sytuacji, brak jest możliwości nakazania pracownikom wykonywania pracy w święta tylko ze względu na np. potrzeby pracodawcy.

Oznacza to, iż w każdym przypadku nierównomiernego rozłożenia pracy czy też konieczności pracy w święto każdy pracodawca powinien dokładnie przeanalizować czy w jego zakładzie na pewno występuje którakolwiek z przesłanek dopuszczająca pracę w ten dzień. Naruszenie bowiem norm bezwzględnie obowiązujących wynikających z Działu VI kodeksu pracy może skutkować odpowiedzialnością wykroczeniową.