Właśnie przeżywamy kontrolę inspektora PIP. Jednym z zarzutów, który pojawiły się dotychczas (w rozmowie, a nie w protokole kontroli) było to, że nie poddawaliśmy naszych zleceniobiorców profilaktycznym badaniom lekarskim. Wykonują oni typowe prace pomocnicze (roznoszenie korespondencji, sprzątanie itp.). Czy mamy taki obowiązek?

Zgodnie z art. 304 § Kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy (o których mowa w art. 207 § 2 Kodeksu pracy) osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą. Wskazany przepis jest przez niektórych uznawany za podstawę obowiązku skierowania na profilaktyczne badania lekarskie również zleceniobiorców, jeżeli ci świadczą pracę w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Nie jest tak do końca, gdyż trudno uznać, że pojęcie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, o których mowa w przywołanym przepisie, zawiera w sobie sprawy dotyczące przygotowania zleceniobiorcy do wykonywania pracy.

Wykładnia przepisów stanie się czytelna, gdy zwrócimy uwagę na brzmienie art. 3041 Kodeksu pracy, zgodnie z którym taki obowiązek jak na przykład poddanie się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosowanie się do wskazań lekarskich, ciąży na osobach fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy (a więc również zleceniobiorcach) w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę, ale w zakresie określonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę.

Zatem to pracodawca samodzielnie decyduje w praktyce czy skieruje zleceniobiorcę na profilaktyczne badania lekarskie, czy też podejmie odmienną decyzję. Oczywistym jest jednak, że podejmując taką decyzję pracodawca powinien przeanalizować rodzaj czynności powierzanych zleceniobiorcy, ocenić poziom zagrożeń zawodowych związanych z wykonywanymi przez niego czynnościami. W przypadku pewnych prac uzyskanie informacji o braku przeciwwskazań lekarskich do wykonywania określonego rodzaju czynności wydaje się bowiem wręczy oczywistym faktem. Z tych względów pracodawcy, którzy chcą mieć w tej kwestii jasność, rozstrzygają kwestię obowiązków zleceniobiorcy związanych z poddaniem się przez nich profilaktycznym badaniom lekarskim w zawieranej umowie zlecenia.